Co powoduje, że zamiast samochodu wybieramy komunikację miejską? Skąd tak duża popularność miejskich hulajnóg? Kto i dlaczego decyduje się na samochód elektryczny? Naukowcy z Wydziału Geoinżynierii Uniwersytetu Warmińsko – Mazurskiego wzięli pod lupę nasze przyzwyczajenia komunikacyjne i czynniki, które wpływają na ich zmianę. Efektem właśnie rozpoczętego projektu ma być stworzenie autorskiego narzędzia, które wesprze w codziennej pracy m.in. osoby i jednostki odpowiedzialne za transport miejski i inwestycje w tym obszarze.

- Pandemia spowodowała ogromne zmiany w naszych przyzwyczajeniach komunikacyjnych. Wielu z nas ograniczyło podróże, zrezygnowało z komunikacji publicznej lub wybrało inny środek transportu. Zadaliśmy sobie pytanie, czy taką sytuację można było przewidzieć, wiedząc o zbliżającym się zagrożeniu – mówi dr hab. inż. Agnieszka Dawidowicz, prof. UWM, kierownik projektu. – Interesuje nas także w jaki sposób na zmiany przyzwyczajeń komunikacyjnych wpływa rozwój technologiczny, np. dostęp do innowacyjnych rozwiązań – dodaje. Stąd pojawił się pomysł na projekt naukowy pt.: „Algorytm monitorowania dynamiki zachowań komunikacyjnych w miejskich obszarach funkcjonalnych w aspekcie innowacji i zagrożeń”. Został on pozytywnie oceniony przez Narodowe Centrum Nauki i otrzymał finansowanie.

Badania będą prowadzone w sześciu tzw. miejskich obszarach funkcjonalnych (MOF), obejmujących różnej wielkości miasta i tereny bezpośrednio z nim sąsiadujące. Są to: Łomża i Suwałki (MOF od 50 do 100 tys. mieszkańców), Elbląg i Włocławek (MOF od 100 do 250 tys. mieszkańców), oraz Gdańsk i Olsztyn (MOF od 250 tys. do 1,5 mln mieszkańców).

- Będziemy wraz z zespołem projektowym analizować tę przestrzeń i monitorować sytuację – czy pojawiają się zagrożenia lub innowacyjne rozwiązania, a jeśli tak – w jaki sposób wpływają na zachowania podróżnych – zapowiada dr hab. inż. Agnieszka Dawidowicz. Przykładowo, jeśli w jakimś miejscu powstanie stacja do ładowania samochodów elektrycznych lub parking park&ride, naukowcy sprawdzą, czy i w jaki sposób zmieni to decyzje komunikacyjne lokalnych użytkowników.

Monitoring zachowań mieszkańców miast będzie prowadzony poprzez wielowymiarową analizę przestrzenną (GIS), a w tym: tworzenie map tematycznych oraz badania sondażowe z wykorzystaniem narzędzia geoinformacyjnego - GEOANKIETY, w których użytkownicy na mapach wskażą swoje kierunki przemieszczania się: gdzie jeżdżą, skąd, jak często i czym. Na podstawie ich odpowiedzi oraz wybranych ekspertów w obszarze transportowym zostaną opracowane wskaźniki, które wpływają na zmiany przyzwyczajeń komunikacyjnych, w kontekście różnego rodzaju zagrożeń i innowacyjności. Badania uwzględnią wszelkie możliwe w danym miejscu zagrożenia, np.: środowiskowe, klimatyczne, sanitarne czy te związane z możliwością ataków terrorystycznych, oraz innowacje dotyczące np. ekologicznych środków transportu czy organizacji przestrzeni.

Kto i w jaki sposób będzie mógł wykorzystać wyniki tych badań? Jak mówi dr hab. inż. Agnieszka Dawidowicz, będą one użyteczne m.in. dla administratorów miast, w celu lepszego zarządzania transportem i inwestycjami w tym zakresie. Podkreśla, że nierzadko czasochłonna i kosztowna, długo planowana inwestycja, kompletnie nie przystaje do potrzeb mieszkańców. – Dlatego chcemy zautomatyzować proces monitorowania przyzwyczajeń ludzi i czynników na nie wpływających, a następnie opracować algorytm, który umożliwi przewidywanie zachowań komunikacyjnych i ułatwi planowanie inwestycji drogowych, budowy parkingów, wprowadzania miejskich sieci rowerowych czy innych rozwiązań transportowych. Będziemy wiedzieć czy taka inwestycja ma sens i na ile pokrywa się z oczekiwaniami podróżnych.

Algorytm pozwoli również odpowiedzieć na pytania w co warto zainwestować i jakie rozwiązanie wprowadzić, żeby wywołać określone zachowania, np. co zrobić i w jakiej określonej lokalizacji, aby ludzie przesiedli się na komunikację miejską lub zmienili samochód z benzynowego na elektryczny.

Aby pozyskać respondentów z różnych grup zawodowych i określonych terenów, naukowcy z Wydziału Geoinżynierii UWM planują współpracę z jednostkami miejskimi i gminnymi zarządzającymi transportem i drogami. Natomiast w ocenie i opracowaniu siły wskaźników wezmą udział eksperci z całego świata, m.in. z Chin, Włoch, Wielkiej Brytanii, USA czy Niemiec. Projekt ma się zakończyć w połowie 2024 roku.

Wykonawcami w projekcie są naukowcy z Katedry Gospodarki Nieruchomościami i Systemów Informacji Geograficznej, Instytutu Gospodarki Przestrzennej i Geografii Wydziału Geoinżynierii w osobach: dr hab. inż. Agnieszka Dawidowicz, prof. UWM – kierownik projektu, dr hab. inż. Małgorzata Dudzińska, dr inż. Ada Wolny, dr inż. Marta Gross.

Na zdjęciu od lewej: dr inż. Marta Gross, dr inż. Ada Wolny- Kucińska, dr hab. inż. Agnieszka Dawidowicz, prof. UWM – kierownik projektu, dr hab. inż. Małgorzata Dudzińska.